Bağ-Kur prim ihyası nasıl yapılır? Prim borcu nasıl hesaplanır?

Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) sunulan torba yasada, Bağ-Kur prim için ihya düzenlemesi yer alıyor. Düzenlemeye göre, 2025 yılı öncesi ait Bağ-Kur prim borçları ödenebilecek. 2025 yılı için bir aylık geriye prim borcu 11 bin 702 TL. İhya hesabı nasıl yapılacak ve prim borcu ödemenin şartları nedir?

TBMM'ye sunulan ekonomi paketine ilişkin AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler önemli açıklamalarda bulundu.

Güler, "Durdurulan Bağ-kur ihya prim oranlarını yüzde 45 olarak belirlenmesini sağlayacağız." dedi.

Açıklama, en son 31 Aralık 2021 tarihi öncesi Bağ-Kur borçları olanların ihya yapabileceği anlamına geliyor.

12 Mart 2023 tarihinde çıkan düzenleme ile geçmişe dönük prim borçları ihya (yeniden canlandırma) hakkı tanınmıştı. Bu yasada sadece 2021 yılına dönük prim borcu ödeme hakkı tanınmıştı.

Yeni yasada bu sürenin netleşmesi, yani ne kadar geriye dönük prim borcu ödenebileceği net olarak belirtilecek.  

İHYA NE ALMA GELİYOR?   

İhya, sosyal güvenlik düzenlemelerine göre, "Sosyal güvenlik hukukunda kanunlarla durdurulan sürelerin primlerinin geriye doğru ödenerek yeniden hizmet olarak işlenmesi anlamına" geliyor. 

Bağ-Kurlu'lardan prim borcu bulunanların sigortalılıkları geçici kanun maddeleriyle en son prim ödeme tarihlerine göre durdurulmuştur.

Bu dönemlere ilişkin prim borçları da SGK tarafından takipten çıkarılmıştı.

Durdurma adı verilen bu uygulama en son 30 Nisan 2021 tarihi öncesine ait prim borcu bulunanların önceki sürelerine ilişkin prim borçlarına uygulandı.

Eski uygulamada ihya edilecek süre hesabı ise şöyle yapıldı.

Durdurulan Gün Sayısı X Beyan Edilen Prime Esas Günlük Kazanç x yüzde 34,75” şeklinde hesaplandı.

Yasanın çıkması halinrde ise 2025 yılı için yüzde 37,5 yerine yüzde 45 artış oranı dikkate alınacak. Yasanın çıkması halinde ise hesap şöyle olacak.

2025 YILI İHYA HESABI

2025 yılı için bir günlük (asgari ücretin brütü) ihya tutarı 26.005,50 TL X  yüzde 45 = 11.702 TL. olacak.

Yani, ihya yapmak isteyenler aylık 11.702 TL ödeyecek. Borçlanılacak ay sayısıyla bu rakam çarpıldığında geri dönük ödenecek toplam prim borcu ortaya çıkacak. Örneğin 2 yıl geriye dönük prim borcu ödemek istenirse, 281 bin TL ödenecek. 

İhya talebinde bulunan sigortalı veya hak sahibi, yeni düzenlemeye göre, bu tutarı 9 katına kadar çıkarabilir.

Durdurulan Sigortalılık Sürelerinin İhya Edilmesi

17 Aralık 2020 tarihli ve 31307 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 11 Aralık 2020 tarihli ve 7256 sayılı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile SGK borcu olanlara ödeme kolaylığı sağlanmıştı.

Uygulamanın usul ve esaslarına ilişkin 18/11/2020 tarihli ve 2020/46 sayılı SGK Genelgesi de yayımlanmıştı.

Bu genelgeye göre, ihya işlemlerinde şu yöntem izlenecekti:

-  31 Ekim 2020 tarihi itibarıyla prim borcu bulunması nedeniyle sigortalılıkları durdurulanların daha sonra kendileri ya da hak sahipleri tarafından Ek-2’de yer alan başvuru formuyla dosyalarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine müracaat ederek ihya talebinde bulunmaları gerekiyor.

- Başvuru sahiplerine,  belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden ihya borcu hesaplanacak

- İhya edilecek süreler belirlenirken Geçici 83 üncü madde kapsamında durdurulan sürelerle birlikte önceki kanunlara göre durdurulan sürelerin tamamı dikkate alınacaktır.

- Yasada ayrıntıları netleşmek kaydıyla,  sigortalı ya da hak sahiplerinin talep ettiği kapsamdaki sigortalılık sürelerinin tamamı ihya edilecektir.

- Hesaplanan ihya borç tutarının tamamı borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödendiği takdirde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.

İHYA HESABI YÖNTEMİ

Bu yıl yasa çıkması halinde, yüzde 45 artış hesabı yapılacak. Eski yasada bu oran yüzde 34,5 olarak uygulanmıştı. 

Eski yasadaki hesap yöntemi bu yıl da uygulanacak.  5510 sayılı kanunun uygulanması sırasında şu hesap yöntemi yapılmıştı:

İhya tutarı = Durdurulan Gün Sayısı x Beyan Edilen Günlük Prime Esas Kazanç Tutarı x yüzde 34,5 formülüyle hesaplanacaktır.

Sigortalı/hak sahibi talep tarihine göre hesaplanan borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödemelidir. Ödeme halinde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Tebliğ edilen borç tutarının üç aylık süre içinde tamamen ödenmemesi durumunda bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu madde kapsamında ödenmiş olan tutarlar ilgilinin prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması kaydıyla faizsiz olarak iade edilir. İhya edilerek kazanılan hizmet süreleri borcun ödendiği tarihten itibaren geçerli sayılır. Kısmi ihya yasal olarak mümkün değildir.