Tsunami nedir, nasıl oluşur? Tsunami anlamı ve oluşum evresi
Tem 30, 2025 - 09:40
Doğal afetler arasında yer alan tsunami, deprem, volkan patlaması ve bunlara bağlı olarak taban çökmeleri gibi olayların ardından okyanusta meydana gelen hareketliliktir. Genellikle kıyı bölgeleri zarar görse de kıyı yerleşiminin yoğun olduğu bölgelerde can kayıpları da çok olur. Özellikle tsunami denince akla büyük kayıplara neden olan 2004 Hint Okyanusu tsunamisi gelir. Peki, tsunami nedir, ne zaman ve nasıl oluşur?
Tsunami, açık denizlerde meydana gelir ve yerleşim yerlerinin kıyı bölgelerini etkiler. 1896 yılındaki Büyük Meji Tsunamisi ile ''tsunami'' kelimesi dünya literatüründe yerini aldı. Genellikle Pasifik Okyanusu'nda yaşanan bu doğal afet, diğer okyanuslarda ve denizlerde seyrek olarak görülür. Dalga boyu yüzlerce kilometre yükseklikte olan tsunamilere gelgit dalgaları da denir. Bilim insanları gelgit dalgaları tabirini tsunamiler için uygun bulmazlar. İşte, tsunami hakkında detaylar...Tsunami kelime anlamı olarak Japonca'da "Liman Dalgası" anlamındadır. Okyanus ya da denizlerin dibinde oluşan deprem, volkan patlaması ve bunlara bağlı çökme, zemin kaymaları gibi tektonik olaylar sonucunde enerjinin denize geçmesiyle meydana gelen salınımlı deniz dalgalarına tsunami denir.1896 yılında Japonya'da 21.000 kişinin ölümüne neden olan Büyük Melji Tsunamisi dünya geneline yapılan yardım çağrısı içinde geçen ''Tsunami'' sözcüğü, bu tarihten itibaren dünya dilleri literatürüne girdi.Tsunami en sık Pasifik Okyanusunda görülür. Okyanus kabuğunun kırılması sonucu oluşan tsunaminin, okyanus açıklarında dalga boyu yüzlerce kilometreye ulaşabilir. Tsunamiden farklı olarak kapalı havzalarda, körfezlerde, göllerde, rüzgar ya da depremlerde oluşan küçük periyotlu dalgalar "salınım" şeklinde nitelendirilir.Tsunamiler gelgit dalgalarından farklıdır. Sert rüzgarlar açık denizdedev dalgalar oluştursa da bunlar denizin derinliğinde etkili olmaz. Tsunami saatte 700 km hızla okyanus derinliklerinden kıyıya doğru yol alır. Tek dalga birkaç metre iken dalga boyu 750 km'ye ulaşır.Tsunami oluşum süreçleri:Tektonik plakaların hareketiYer sarsıntısının meydana gelmesiDeniz tabanında ani yükselme veya alçalmalarSu kütlelerinin hareketiSu dalgalarının yüzeyde oluşmasıDalgaların açıda yayılmasıKıyıya ulaşması ve tsunaminin ortaya çıkması
Sizlere daha iyi bir hizmet sunabilmek için sitemizde çerezlerden faydalanıyoruz. Sitemizi kullanmaya devam ederek çerezleri kullanmamıza izin vermiş oluyorsunuz. Detaylı bilgi almak için ‘Çerez Politikasını’ ve ‘Aydınlatma Metnini’ inceleyebilirsiniz.