Van’da 2 bin 800 yıllık Şamram Kanalı'nın susuz kalması büyük soruna dönüştü

Bir süredir Edremit’teki en büyük sorunlardan biri olarak öne çıkan Şamram’ın susuzluğu ciddi seviyelere çıkarken Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Edremit Van’ın yeşil zümrüt gerdanlığıdır" yakıştırması yaptığı Edremit'in yeşil alanları büyük tehlike altında

Tam 2800 yıl önce kentte ve bölgede hüküm süren Urartular’ın inşa ettiği Şamram (Menua) Kanalı bir süredir kuruma tehlikesi ile karşı karşıya. 51 kilometre uzunluğundaki kanal sadece bir tarihi yapı olarak değil bir can damarı olarak kente uzanırken Edremit bahçelerinin can damarı bir süredir yeşil gerdanlığa can suyu olamıyor. Devlet Su İşleri Van Bölge Müdürlüğü’nün uhdesinde bulunan ve bu yıl itibariyle özel bir sulama şirketine verilen süreç işlemeyince Edremit’in bağları, bahçeleri kuruma tehlikesiyle yüz yüze kaldı. Vatandaşın bu yıl sadece bir kez su verildiğini söylediği ve su verilmemesi nedeniyle tüm bağlarının ve bahçelerinin kuruduğunu ifade ettiği kanal sorunu ciddi boyutlara ulaşırken vatandaş DSİ önünde bir araya gelip tepki gösterdi. Susuz kalan bahçelerin, ağaçların perişan halde olduğunu söyleyen vatandaşlar tepki olarak DSİ önünde poşetlere su dökerek duruma dikkat çekti. Vatandaş hem tarihi mirasın yok olduğuna hem de kente dair önemli tarımsal ürünlerin de heba edildiğine de vurgu yaparak yetkililerden çözüm istedi.

Van Edremit'in yeşil bağları kuruyor!

Van’ın Edremit ilçesinde bulunan 2 bin 800 yıllık, 51 kilometre uzunluğundaki Şamram Kanalı, yıllar süren emeklerle yeniden Van’a can suyu oldu. Yüzlerce yıldır kenti besleyen önemli kaynaklardan biri olan Şamram son bir yılda ise susuz bir kanala dönüştü. İçerisinde Van’a özgün sayısız elma, armut, kayısı, vişne ve kiraz gibi meyvelerin olduğu asırlık bahçeleri ve bağları besleyen kanalın bu durumu kent ve Edremit adına büyük bir faciaya dönüştü. Vatandaşlar ve üreticiler DSİ Van Bölge Müdürlüğü uhdesinde bulunan kanalın susuz kalması ve su verilmemesi nedeniyle ilçedeki ağaç ve bahçelerin kururken durumu çözülmeyen vatandaş çareyi bir araya getirip ortak çözüm çağrısı yapmakta buldu. Bölge sakinleri, kanalın kapatılmasının ardından suya erişimlerinin zorlaştığını, ağaçların ve bahçelerin tamamen kuruduğunu, yangın riskinin arttığını ve Edremit’in doğal güzelliğini hızla kaybettiğini ifade etti. Susuz kalmış ağaçların çürük elmalarını tepki olsun DSİ Van Bölge Müdürlüğü önünde poşetlerle yere döktü.

Zümrüt gerdanlık tehlike altında

DSİ önünde toplanan Mahalle sakinleri yaptıkları ortak açıklamada; “Burası ticari şirketlerin inisiyatifine terkedilemez. İmar açılması buradaki yeşili korumak için canla başla çalışmalı. Sayın Cumhurbaşkanımız her konuşmasında Edremit Van’ın yeşil zümrüt gerdanlığıdır diyor. DSİ bu söylemi bu şekilde mi koruyor. Bağ bahçeler kurumuş. İnsanların ekonomisi ciddi anlamda zarar görmüş. Bu nedenle bir önce şirkette devredilen suyun halkın kullanımına açılması gerekiyor. Bahçelerimizin bundan sonra kurumaması için suyu hemen açmalıdırlar. Aksi halde yeşil Edremit diye bir yer kalmayacak.” Dedi.

“Asırlık ağaçlar kurumaya yüz tuttu”

Daha öncede DSİ yetkilileri ile görüştüklerini belirten mahalle sakinleri, “Önceki görüşmelerde müsaade istenmesine rağmen herhangi bir adım atılmadı. Taleplerimiz aramızda hep kalıcı çözüm bulanması vardı. Asırlık ağaçlar kurumaya yüz tutuldu. Mayıs’ta gelmesi gereken Temmuz’da halen bırakılmamış. Basın toplantısı düzenleyeceğimiz öğrenilince bugün su açıldı. Aylardır gelmeyen su bu sabah itibari ile gelmeye başladı. 2800 yıllık Şamram Kanalı 30 yılda yapılmasına rağmen günümüzde teknolojinin bu kadar illeri seviyede olmasına rağmen halen suyu ulaşmaktan zorluk yaşıyoruz. Resmi kurumların hepsine ile belgeli iletişime geçtik.”

“Suyun açılması bu güne kadar bekletilmemesi gerekiyordu”

Edremit’te 25 çeşit elma yetişirken şu an hiçbiri kalmadığını söyleyen Mahalle sakinleri, “Edremit’te 25 çeşit Elma, kayısı, vişne gibi birçok meyve yetişiyordu. Burada yaşadığımız su sorunu bu meyvelerin, asırlık ağaçların yok oluyor. Suyun açılması bugüne kadar bekletilmemesi gerekiyordu. Burada bulunan çoğu insan DSİ’de çalıştı. Bu suyun gelmemesi için hiçbir sebep yoktur. Şamram Kanalının amacı bir taşkın koruma birde sulama amacı vardır. Ne yazık ki şu anda kuruma amacına geçmiş bulunuyor. Çiftçi koruma hesaplarımıza bloke konulmasına rağmen suya erişemiyoruz. Daha önce DSİ’de çalıştığımız dönemde sulama alanları daha geniş ve kapsamlı alanlardı. Az kalan alanlara da el birliği ile yok etmeye çalışıyorlar.”

Stklar ve çevrecilerde bir süredir konuya dikkat çekiyor

Öte yandan bir süredir gündemde olan konu kentteki çevreci ve aktivistlerin de gündeminde kalmaya devam ediyor. Tarihi Şamram Kanalı’nın susuz kalmaması ve Edremit’in yeşilinin tehlike altında kalması konusunda ciddi çağrılar yapılırken Van Gölü Aktivistleri de konuyla ilgili bir çağrı yaptı. Vangölü Aktivistleri Derneği Başkanı Erdoğan Özel yaptığı, farkındalık çağrısı yaptı. Özel, kanal ile ilgili açıklamasında şu ifadelere yer verdi; “2800 yıl önce Urartular tarafından inşa edilen ve halen ayakta duran Şamram Kanalı, yalnızca bir mühendislik harikası değil; aynı zamanda Van’ın tarihi, kültürel ve doğal mirasının yaşayan bir parçasıdır. Gürpınar’dan başlayarak Edremit’e kadar uzanan bu 56 kilometrelik kadim su yolu, yüzyıllar boyunca geçtiği topraklara can vermiş, ağaçları ve tarlaları beslemiş, Edremit’in yeşil dokusunun oluşmasında büyük rol oynamıştır.”

“Su yolunun devamlılığı sağlanmalı”

“Bizler, Van Gölü Aktivistleri olarak, bu eşsiz mirasa dikkat çekmek amacıyla iki gün süren bir farkındalık yürüyüşü düzenledik. Ancak büyük bir üzüntüyle öğrendik ki; son dönemde 2800 yıllık bu tarihi kanal kuruma tehlikesiyle karşı karşıya. Suyun kesintiye uğraması nedeniyle Edremit’in yeşil örtüsü tehdit altındadır. Buradan yetkililere açık bir çağrıda bulunuyoruz: Şamram Kanalı’na yeniden su verilmeli, bakım ve koruma çalışmaları derhal başlatılmalı, kanal boyunca tarım alanlarını ve ekosistemi besleyen bu hayati su yolunun devamlılığı sağlanmalıdır. Bu sadece bir çevre meselesi değil, aynı zamanda tarihi ve kültürel bir sorumluluktur. Gelin, Edremit’in yeşilini, Van’ın tarihini ve Urartu’dan miras kalan bu büyük eseri birlikte koruyalım.”