Ne kadar uyursanız uyuyun yorgun musunuz? Nadir görülen bir rahatsızlığın belirtisi
Ekim 24, 2025 - 08:12
Kronik yorgunlukla yaşamanın deneyimini mercek altına alan yeni bir araştırma, ne kadar uyunursa uyunsun bu yorgunluktan kurtulmanın mümkün olmadığını ortaya koydu.
İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS), idiyopatik hipersomni olarak adlandırılan durumu, “kişinin uzun süre uyumasına rağmen uyanınca dinlenmiş hissetmemesi, kafa karışıklığı ve sinirlilik yaşaması” olarak tanımlıyor. IH’nin nedeni resmen tanımlanmış değil; nörolojik kökenli olduğu düşünülüyor. Bu rahatsızlığa sahip kişiler gündüzleri aşırı uyku hali yaşarken, geceleri uzun süre uyuyor; yine de yorgun uyanıyor ve gün içinde sık sık uyuklayabiliyor. Uzmanlar, bu durumun narkolepsiden farklı olduğunu, çünkü bu kişiler için hiçbir uyku süresinin yeterli olmadığını vurguluyor.Daha önceki araştırmalar doktor ve bilim insanlarının IH bilgisine odaklanmıştı. Ancak Takeda Pharmaceuticals’dan Sarah Bermingham liderliğindeki ekip, bu kez hastaların kendi deneyimlerini derinlemesine inceledi. Amaç, sağlık hizmetlerinin kalitesini artırmak, yeni tedavi yöntemleri geliştirmek ve hastalığa dair farkındalığı yükseltmek olarak açıklandıPLoS dergisinde yayımlanan çalışmada, 2012-2022 yılları arasında kendini IH olarak tanımlayan 123 kişinin 346 sosyal medya gönderisi, forum, blog, video ve podcast’i incelendi. Yazarların büyük çoğunluğu (%87) kadın, yaşları 16 ile 60 arasında ve ABD, Avustralya, Avrupa ile Kanada’da yaşıyordu.Katılımcıların çoğu, günlük işlevlerini sürdürebilmek için en az 10 saat uykuya ihtiyaç duyduklarını, bazıları ise 15 saate yakın uyuduklarını belirtti. NHS, yetişkinlerin optimum sağlık için gecede 7-9 saat uyumasını öneriyor. Uzmanlar, sağlıklı uyku ile obezite, diyabet, kalp hastalıkları ve bazı kanserler gibi pek çok hastalıktan korunulabileceğini hatırlatıyor.Araştırma ekibi, katılımcıların paylaşımlarını 10 temada topladı: uzun süreli uyku, asla tam olarak uyanık hissetmeme, sürekli uyku hali, dinlendirici olmayan uyku, uyanmada zorluk, otomatik davranışlar, mikro uykular ve uzun süreli şekerlemeler, bilişsel zorluklar, sınırlı fiziksel enerji, canlı rüyalar ve hipnogogik halüsinasyonlar.Katılımcılar deneyimlerini şöyle ifade etti:“Bunu anlatmanın bir yolu, size anestezi verildiğinde uyanık kalmanız gerektiğini düşünmektir. Gün boyu böyle hissediyoruz.”“Uyku hali o kadar şiddetli ki sanki yaşamaya devam edemeyecekmişim gibi geliyor. Tüm dünyam bu uyku ihtiyacı etrafında dönüyor.”“Ne kadar uyursam uyuyayım kendimi dinlenmiş hissetmiyorum. Sürekli uykuluyum ve hiçbir zaman tam olarak uyanık değilim.”Araştırmacılar, IH’nin psikolojik ve duygusal refah, günlük yaşam aktiviteleri, yaralanmalar, ilişkiler, iş ve okul performansı, fiziksel sağlık ve sağlık hizmetleri üzerindeki etkilerini de analiz etti. Katılımcılar arasında, “Egzersiz yapamıyorum, ne zamanım ne de enerjim var” ve “Çocuk sahibi olma kararımı, hastalığım nedeniyle ertelemek zorunda kaldım” gibi ifadeler öne çıktı.Çalışmanın yazarları, IH’nin yaşam kalitesi üzerinde ciddi bir etkisi olduğunu belirtti. Yorgunluk, ruh sağlığının kötüleşmesi ve artan uyku ihtiyacı nedeniyle, hem bireyler hem de yakın çevreleri üzerinde domino etkisi yaratıyor.Araştırmanın sınırlılıkları arasında, verilerin çoğunlukla katılımcıların kendi paylaşımlarıyla elde edilmesi ve klinik geçmişin doğrulanamaması gösterildi. Yine de çalışma, IH ile yaşayan kişilerin deneyimlerini anlamak ve hastalığın farkındalığını artırmak açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Sizlere daha iyi bir hizmet sunabilmek için sitemizde çerezlerden faydalanıyoruz. Sitemizi kullanmaya devam ederek çerezleri kullanmamıza izin vermiş oluyorsunuz. Detaylı bilgi almak için ‘Çerez Politikasını’ ve ‘Aydınlatma Metnini’ inceleyebilirsiniz.
